Γυναίκες και ψυχική υγεία στο χώρο εργασίας – Άρθρο της Τατιάνας Τούντα, CEO Hellas EAP

Η φροντίδα της ψυχικής υγείας είναι θεμελιώδης για την ανθρώπινη ευημερία και ανάπτυξη. Το να μπορούμε να κατανοούμε τη λειτουργία του μυαλού μας αλλά και να μπορούμε να διαχειριζόμαστε τις διαφορετικές συναισθηματικές καταστάσεις και τις προκλήσεις της καθημερινότητάς μας, είναι μια συνεχής διαδικασία ανάπτυξης καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής μας. Καθώς ένα μεγάλο μέρος της ημέρας μας το περνάμε δουλεύοντας, η σύνδεση της φροντίδας της ψυχικής μας υγείας και ευημερίας με την εργασία είναι αναπόφευκτη.

Σύμφωνα με την Έρευνα 2021 για την Ψυχική Υγεία και Ευεξία των εργαζομένων στην Ελλάδα, που πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με την Hellas EAP, την EY Ελλάδος και το Πειραματικό Εργαστήριο Ψυχολογίας του ΕΚΠΑ, οι γυναίκες εργαζόμενες εμφάνισαν υψηλότερες τιμές άγχους, κατάθλιψης και σωματοποίησης σε σχέση με τους άνδρες, ενώ εμφάνισαν και χαμηλότερη τιμή ποιότητας ζωής. Τα ευρήματα της ελληνικής έρευνας βρίσκονται σε ευθυγράμμιση με αντίστοιχες έρευνες σε παγκόσμιο επίπεδο, όπου οι γυναίκες εργαζόμενες εμφανίζονται σημαντικά επιβαρυμένες με έντονο στρες στην προσωπική και εργασιακή τους καθημερινότητα. Τα δεδομένα επίσης επιβεβαιώνουν ότι η ψυχική υγεία των γυναικών  επιβαρύνθηκε σημαντικά κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, καθώς  επιφορτίστηκαν περαιτέρω, με επιπλέον ευθύνες σε πολλαπλά επίπεδα.

Οι προκλήσεις που έχουν να αντιμετωπίσουν οι γυναίκες  είναι πολλές, με αρκετές από αυτές τις προκλήσεις  να παραμένουν «αόρατες» στους εργασιακούς χώρους, καθώς συχνά οι γυναίκες διστάζουν να μιλήσουν ανοιχτά για αυτές, φοβούμενες την έκθεση και το στιγματισμό που ενδέχεται να ακολουθήσει.

Σήμερα στην Ελλάδα αρκετοί Οργανισμοί κάνουν σημαντικές και εστιασμένες προσπάθειες, για την ενίσχυση της ευεξίας και τη φροντίδα της ψυχικής υγείας των εργαζόμενων γυναικών, ενδυναμώνοντάς τες, ενισχύοντας την ανθεκτικότητά τους και αντιμετωπίζοντας τις ανησυχίες τους. Τέτοιου είδους δράσεις είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικές, όταν αναγνωρίζουν και υποστηρίζουν πρακτικές που λαμβάνουν υπόψη τους πολλαπλούς ρόλους, τις εμπειρίες αλλά και την ψυχολογία των γυναικών.

Επομένως, σε επίπεδο δράσεων, οι Οργανισμοί που πραγματικά επιθυμούν να κάνουν τη διαφορά και να έχουν ενεργή συμμετοχή στην υποστήριξη και τη φροντίδα της ψυχικής υγείας και ευεξίας των εργαζόμενων γυναικών, δημιουργούν τις κατάλληλες προϋποθέσεις και συνθήκες:

1. 1. Ακούγοντας, πραγματικά, τις γυναίκες εργαζόμενες και λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη τις ανάγκες τους. Το να δίνεται χώρος ώστε να ακουστεί χωρίς «παρεμβολές» το τι βιώνουν στο χώρο της εργασίας τους είναι κρίσιμο για τη μετέπειτα ουσιαστική υποστήριξή τους.
   2. Δίνοντας άμεση και συνεχή πρόσβαση σε ειδικούς ψυχικής υγείας και σε σχετικά υποστηρικτικά κανάλια, που στηρίζουν την ψυχική ευημερία των γυναικών, τόσο σε επίπεδο πρόληψης όσο και σε επίπεδο παρέμβασης.
   3. Ενισχύοντας την ενδυνάμωσή τους με δράσεις για την αλληλοϋποστήριξη και ανταλλαγή των εμπειριών και βιωμάτων μεταξύ των γυναικών, μέσω ειδικών ομάδων (group) επικοινωνίας ή  ομάδων αποφόρτισης (Defusing Groups).
   4. Διασφαλίζοντας ένα περιβάλλον ασφάλειας και υποστήριξης και δημιουργώντας κουλτούρα μηδενικής ανοχής σε κάθε μορφή  παρενόχλησης, η οποία εξακολουθεί να υφίσταται τους χώρους εργασίας. Οι γυναίκες δε μπορούν να βιώνουν ψυχική ευημερία, όταν η ασφάλειά τους βρίσκεται σε κίνδυνο. Η δημιουργία και παροχή ενός ασφαλούς και υποστηρικτικού περιβάλλοντος αποτελεί καθήκον όλων των Οργανισμών.
   5. Αναπτύσσοντας πολιτικές που στοχεύουν στη μισθολογική ισότητα, στις ίσες ευκαιρίες προσωπικής και επαγγελματικής εξέλιξης (βοηθώντας με αυτόν τον τρόπο και στην αμερόληπτη επιλογή των γυναικών σε υψηλόβαθμες θέσεις) και στην ισότιμη αξιολόγηση και επιβράβευση.
   6. Δημιουργώντας μία κουλτούρα ευελιξίας και συμπερίληψης, που θα επιτρέπει έναν πιο βιώσιμο τρόπο εργασίας, απομυθοποιώντας την αντίληψη που επικρατεί σε αρκετές περιπτώσεις, μέσω της οποίας οι εξαντλητικές ώρες εργασίας προβάλλονται ως σύμβολο επιτυχίας στους εργασιακούς χώρους. Οι ίδιοι οι επικεφαλής ομάδων, ανεξαρτήτως φύλου, θα πρέπει να αποτελέσουν πρότυπο σε σχέση με τις ευέλικτες πρακτικές εργασίας, «ανοίγοντας» το δρόμο και δίνοντας σαφές μήνυμα στις γυναίκες εργαζόμενες ότι η εναρμόνιση της προσωπικής και επαγγελματικής ζωής όχι μόνο δεν θα φέρει αρνητικές επιπτώσεις στην επαγγελματική τους πορεία, αλλά αντίθετα θα τις ενδυναμώσει και θα ενισχύσει την ψυχική τους ευεξία επηρεάζοντας θετικά την αποτελεσματικότητά τους και στην εργασία.

 Τατιάνα Τούντα είναι CEO της Hellas EAP