Η Τατιάνα Τούντα, CEO της Hellas EAP, μιλάει στο reporter.gr: Επαγγελματική εξουθένωση (burnout), η νέα «απειλή»
10 Ιουνίου 2022
Τα τελευταία 12 χρόνια οι ηγέτες/ηγέτιδες των ελληνικών οργανισμών έχουν κληθεί να αντιμετωπίσουν αρχικά μια παρατεταμένη κοινωνικοοικονομική κρίση, στη συνέχεια μία πρωτοφανή σε ένταση και διάρκεια υγειονομική κρίση και τώρα βρίσκονται ξανά αντιμέτωποι/ες με συνθήκες μεγάλης αναταραχής και αβεβαιότητας. Εν μέσω αυτών των προκλήσεων, οι εργαζόμενοι στρέφονται στα ηγετικά στελέχη για υποστήριξη και οι πελάτες βασίζονται σε αυτά για απαντήσεις και λύσεις. Οι συνεχείς και μεγάλες απαιτήσεις ωθούν την ηγεσία στα όρια της εξουθένωσης και στην επιβάρυνση συνολικά της σωματικής και ψυχικής της υγείας. Υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ότι μία σιωπηλή «επιδημία» διαφαίνεται, με λίγους ωστόσο να δίνουν, προς το παρόν, τη δέουσα προσοχή: αυτή της επαγγελματικής εξουθένωσης των ηγετικών στελεχών.
Αν και η επαγγελματική εξουθένωση (burnout) χρησιμοποιείται εδώ και χρόνια ως όρος για να περιγράψει την ψυχική και σωματική εξουθένωση ενός εργαζόμενου, το 2019 για πρώτη φορά, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας την αναγνώρισε ως μία «ιατρική κατάσταση».
Η επαγγελματική εξουθένωση μπορεί να προκύψει όταν βιώνουμε μακροχρόνιο και συνεχές άγχος στην εργασία ή όταν εργαζόμαστε με έναν εξαντλητικό ρυθμό για μεγάλο χρονικό διάστημα χωρίς να το διαχειριστούμε. Μπορεί επίσης να προκύψει όταν οι προσπάθειες στην εργασία δεν έχουν δώσει τα αναμενόμενα αποτελέσματα και βιώνουμε βαθιά απογοήτευση.
Σύμφωνα με έρευνα της Gallup το 2021 «η επαγγελματική εξουθένωση των Επικεφαλής συνεχώς χειροτερεύει».
Το άγχος, η αβεβαιότητα, οι συνεχείς αλλαγές στις οποίες καλούνται τα ηγετικά στελέχη να προσαρμοστούν, το στρες για τη «φροντίδα» των εργαζομένων του οργανισμού, οι ατελείωτες ώρες εργασίας και η παράλληλη ενασχόληση με πολλά θέματα, είναι κρίσιμοι παράγοντες, ο συνδυασμός των οποίων δημιουργεί μία μακροχρόνια ανεξέλεγκτη συνθήκη που, ενδέχεται, να οδηγήσει σε εξάντληση, μειωμένη επαγγελματική αποτελεσματικότητα, κατάθλιψη και τελικά παραίτηση.
Η ισχυρή βούληση των ηγετικών στελεχών να ανταποκρίνονται στις προσδοκίες των Οργανισμών τους, κάνοντας διαρκώς υπεράνθρωπες προσπάθειες προς αυτή την κατεύθυνση χωρίς όμως, παράλληλα να φροντίζουν τη σωματική και ψυχική τους υγεία (π.χ. ενασχόληση με αγαπημένες δραστηριότητες, πρακτικές σωματικής και ψυχικής ευεξίας, ξεκούραση κ.λπ.),, μπορεί να έχει σοβαρές αρνητικές συνέπειες. Και παρά τα προειδοποιητικά σημάδια, οι περισσότεροι ηγέτες επιλέγουν να αγνοήσουν τις δυσμενείς επιπτώσεις και να συνεχίσουν να εργάζονται με έναν φρενήρη ρυθμό που τελικά θα επηρεάσει την εργασία τους, την προσωπική τους ζωή και ίσως τη σωματική και ψυχική τους υγεία.
Όταν φτάσει ένας ηγέτης στο σημείο να βιώνει συνεχώς αυξανόμενα επίπεδα μακροχρόνιου άγχους και εργασιακής εξάντλησης, όχι μόνο δεν έχει πλέον κανένα περιθώριο για δημιουργικότητα και καινοτομία αλλά και «συνθλίβεται» σταδιακά τόσο σε προσωπικό όσο και σε επαγγελματικό επίπεδο. Το χαμηλό επίπεδο ευεξίας ενός ηγέτη επηρεάζει με τη σειρά του την αποδοτικότητα του Οργανισμού που διοικεί και αποδυναμώνει τον Οργανισμό με ταχύτατους ρυθμούς. Οι εξουθενωμένοι ηγέτες «οδηγούν» εξουθενωμένες και μη αποτελεσματικές ομάδες.
Παράλληλα, η αντίληψη που επικρατεί ότι οι ηγέτες πρέπει να επιδεικνύουν δύναμη και σταθερότητα και να μην εμφανίζονται ευάλωτοι, αυξάνει τους φόβους τους και τους αποτρέπει να αναζητήσουν βοήθεια όταν υπάρχει ακόμα χρόνος. Επικρατεί ένα σαφές στίγμα που λειτουργεί ως τροχοπέδη σε οποιαδήποτε προσπάθεια έγκαιρης αναγνώρισης των θεμάτων που αντιμετωπίζουν και αναζήτησης υποστήριξης.
Η αναγνώριση και η διαχείριση των ανθρώπινων ορίων και αναγκών και η πρόληψη μέσω της αυτοφροντίδας, είναι επιτακτική ανάγκη και πιο επείγουσα από ποτέ. Για να είναι και να παραμένουν υγιή σε όλα τα επίπεδα αλλά και για να είναι αποτελεσματικά, τα ηγετικά στελέχη πρέπει να μάθουν να δίνουν προτεραιότητα στις ανάγκες τους και να αποτελούν με αυτόν το τρόπο, πρότυπο για τους συνεργάτες τους σε θέματα φροντίδας της ευεξίας τους. Πρέπει να δημιουργούν ένα περιβάλλον όπου τόσο τα ίδια όσο και οι συνεργάτες τους μπορούν να μιλήσουν ανοιχτά για την ψυχική τους υγεία και για τυχόν προκλήσεις που μπορεί να αντιμετωπίζουν. Χρειάζεται να εμπιστεύονται τους ειδικούς για τη δική τους στήριξη και να δίνουν πρώτοι το παράδειγμα, αποδεικνύοντας έμπρακτα ότι η ευαλωτότητα είναι η πραγματική δύναμη ενός/μιας ηγέτη/ηγέτιδας.
Για να είναι διαχρονικά αποτελεσματικό ένα ηγετικό στέλεχος πρέπει να μάθει όχι μόνο να παρατηρεί και να αναγνωρίζει με θάρρος τα πρώτα σημάδια επαγγελματικής εξουθένωσης αλλά κυρίως να προστατεύει και να φροντίζει τον εαυτό του, μην επιτρέποντας να φτάνει το ίδιο σε οριακά σημεία.
Εν τέλει, η εμπειρία στους εργασιακούς χώρους δείχνει ότι, αναμφισβήτητα, η καλή σωματική και ψυχική υγεία της ηγεσίας συνδέεται άρρηκτα με τη βιωσιμότητα του οργανισμού του.
Τατιάνα Τούντα
CEO, Hellas EAP
Πηγή: Reporter.gr
